Sinop tanıtım 9 - Tarihi roma köprüsü

İlk fotograf Sinop'un çok klasik bir görüntüsü. Güney limanından kuzeye bakarak Korucuk köyü altındaki yazlıkların oradan çektim. Sinop yarımadasının batıdan doğuya dogru yandan görünüşü. Kent merkezi fotografın solunda görülen ince ve alçak berzahta. Berzahtan en doğudaki Adabaşına (Bozburunun ucuna) kadar olan mesafe 4.5 Deniz mili.



Alttaki fotograf ise bu fotografı çektiğim yerden 2 deniz mili daha güneyde kalan Ordu köyü sahilindeki tarihi Roma Köprüsü. Günümüze kadar oldukca iyi durumda kalabilen bu köprü Ordu köyü vadisinden gelen çayın denize döküldüğü
yere kurulmuş.

Romalılar buraya bu köprüyü bırakmışlar. Bu çevrede bir ordu konaklatıp besleten Osmanlı ise köye Ordu köyü adını bırakmış.

Sinop Tanıtım 6- Dr.Rıza Nur ve kütüphanesi

Ekli fotograf 1879`da Sinop`ta Kunduracı Mahmut Zeki ve Zarflıoğullarından Hacale hanımdan dünyaya gelen ; Osmanlı aydını, Cerrahi Profesörü, son Osmanlı meclisinin Sinop milletvekili, sonra Milli mücadelenin adamı, Sakarya savaşındaki sahra hastanesinin başhekimi, Cumhuriyetin ilk Eğitim bakanı, dış işleri bakanı vekili, Lozan konferansı münazaracısı, muharrir ama hepsinden önemlisi her dönemin Muhalifi Dr.Rıza Nur'un kurduğu ve vakfettiği kütüphane binasına ait.

Yelken kulübünün iskelesinden çektim. 6 ile 13 yaşlar arasında bu kütüphanenin tam arkasındaki rahmetli Hatice ve İsmail Baş'ın evlerinde kirada oturmuştuk. Yelken kulübü ve Derviş Ustanın yelkenlileri ile tanıştığım 9 yaşıma kadar çocukluğum kütüphanenin bahçesinde ve önündeki kayalıklarda tükmükcü ve guirtye gibi kaya balıkları tutarak geçti desem yeridir.

Bugün Fahri Güven'in bir yazısından aldığım kısa notlar ile muhalif hemşehrimiz Dr. Rıza Nur ile ilgili özet bilgiler aktarmak istiyorum..

.... Askeri Tıbbiye`ye devam eder ve buradan 1901`de Tabip Yüzbaşı olarak mezun olur. Tıbbiye`de tahsili sürdürürken dönemin siyasi teşkilatlarıyla teşriki mesaide bulunur. Ayrıca edebiyatla, felsefeyle uğraşır, aruzla yazdığı ilk şiirlerini `Malumat` mecmuasında neşreder. Tıbbiye`de okurken ise iki özelliğiyle tanınır: Çalışkanlık ve `umarsızlık.` Çalışkanlığıyla sınıf çavuşluğunu hak ederken, dünyaya aldırış etmemesi hasebiyle akadaşlarınca `Diyojen` lakabıyla anılır.

... Gülhane Hastahanesi`nde staj yaparken önce `Dahiliye` alanında Prof. Dicke Paşa`nın yanında çalışır. Sonra da cerrahi bölümüne geçerek operatör olur. Bu süreçte mezuniyet tezi olarak hazırladığı `Fenn-i Hitan` başlıklı çalışmayı kitap olarak neşreder. Bu kitap ve sünnet aletlerinden dolayı Sultan Abdülhamid`in takdirini kazanır ve kolağalığı rütbesine yükseltilir. Yazdığı eser ise hocalarınca beğenildiği için Prof. Wieting tarafından Almanca`ya tercüme edilir. 1905`de Gülhane`ye muallim muavini (doçent), 1907`de Askeri Tıbbiye cerrahi hocası (Profesör) olur ve binbaşılığa terfi eder.

1908`de İttihat ve Terakki Fırkası`ndan Sinop milletvekili olarak Meclis`e girer. Ancak İttihat ve Terakki Fırkasının iktidarını beğenmediği, fırka içindeki yolsuzluklara tahammül edemediği için önce muhalif ve sonra İttihat ve Terakki`den istifa eden ilk mebus olur....

....Prens Sabahattin`in fikirleri çerçevesinde bir araya gelen kişilerin kurduğu `Ahrar Fırkası`na dahil olur. Daha sonra Hürriyet ve İtilaf Fırkası`nın kurulması için çalışır. 1911`de bu fırkanın kuruluşundan kısa bir süre sonra yine muhalefet yaparak buradan da ayrılır..

..bazen `Müstakiller` bazen de `Prens Sabahattincilerle` birlikte İttihat ve Terakki iktidarına karşı siyasi muhalefete devam eder . Bir kaç kez tutuklanır ve suçsuzluğu kanıtlanana kadar kısa sürelerle Bekir ağa bölüğünde hapis yatar ve en sonunda yurt dışına kaçmak zorunda kalır.

.... İttihat ve terakki döneminin bitimi ile tekrar İstanbul`a döner ve son Osmanlı Meclis-i Meb`usan`ına Sinop mebusu olarak girer. Bu Meclis dağılınca Ankara`ya gider ve Milli Mücadele hareketine katılır. Milli Mücadele hükümetlerinde Maarif vekili (Mayıs-Aralık 1920), Sıhhiye ve Muavet-i İçtimaiye Vekili olarak görev yapar. 1923`de yine milletvekili olur. Lozan da dahil olmak üzere anlaşmalara katılarak Türkiye`yi temsil eder. Doğduğu şehir olan Sinop`ta büyük bir kütüphane kurarak Milli Eğitim Bakanlığı`na vakfeder.

`İzmir Suikastı`ndan sonra milletvekili olmasına rağmen Atatürk'e de muhalif olması nedeni ile muhaliflerin topyekün tasfiyesine girişilmesi üzerine sıranın kendisine geleceğinden endişe ederek 1926 dan 1938 e kadar 12 yıl yurt dışına çıkar. 1926-1933 yılları arasında Paris`te, 1933-1938 arası ise İskenderiye`de yaşar. Bu on iki yıllık süreçte pek çok eser kaleme alır. 1938`de tekrar yurda dönen Dr. Rıza Nur, Eylül 1942`de vefat eder.

Sinop tanıtım 8- SKY Yelken klubü

Ben 8-9 yaşlarında idim Sinop Karadeniz Yelken İhtisas kulübü binasının yapıldığında. Güney limanında şehrin en güzel sahilinde yani aşıklar caddesinin deniz tarafında, Dr. Rıza Nur kütüphanesi ile Turistik otel (şimdiki MeliaKasım oteli) arasındaki bu güzel binayı devlet yaptı. Ünlü bir mimarın elinden çıkma bir proje uygulandı. Kulüp binası kısa bir dönem hem beden terbiyesi il müdürlüğünün hizmet binası hem de su sporları binası olarak kullanıldı. Daha sonra beden terbiyesi yeni binasına taşınınca tamamen su sporları ve yelken kulübünün kullanımına tahsis edildi.

11 yaşında iken annemden gizli işbu kulübün lisanslı yelken sporcusu olmuştum. Kulübe 150 m mesafede bir evde otururduk. Evde olmak zorunda kalmadığım her saniyeyi kulüp bahçesinde denizde veya karada teknelerle, ve yelkenlerle uğraşarak geçirir , yüzer, balık tutar, midye çıkartır dünyayı unutur bu yüzden eve sürekli geç kalır anneme ve babama her seferinde hesap vermek zorunda kalır haklı olarak azar işitirdim.

Aradan 40 yıl geçmiş, bina aynı bina kulüp aynı kulüp ama herşey bizim zamanımıza göre daha farklı. Daha çok ve daha gelişmiş tekneler, yelkencilik adına çok daha geniş imkanlar var. Malzeme bol. Sporcu sayısı daha fazla. Kulübün üst katı kulübe gelir getiren hoş bir restoran.

Kulübün önüne 40 m civarında muhkem ve günlük yelken antremanları için son derece yeterli bir iskele yapıldı.

Bizim zamanımızda deniz olan sahil yıllar içinde biriken siyah kumlarla bir plaj haline geldi. Bu sene bu plaj ve arkasındaki kulüp bahçesi mevcut yönetimin çabaları ile çok hoş ve çağdaş bir cafe/beach haline dönüştü.
Şehrin tam göbeğinde insanların temiz bir kumdan temiz bir denize girebilecekleri duşu, kabini, kumunda minderi, cafesinde, italyan makarnası, salatası, sandwichleri, çayı, espresso kahvesi olan bir mekan oluştu. Çok da iyi oldu. Emeği geçenlerin eline , aklına sağlık.

Sinop tanıtım 7- Örüğün altı

Epeyce Tarih yazdıktan sonra biraz da içtimai hayattan ve bilindik mekanlardan yazmak istedim.

İki tane de fotograf ekledim . İlk fotograf Dangazın Osmanın kahvesinin bahçesinde çekildi. Biz figuranların arkasında Tersanenin meşhur Örük ağacı görülüyor. (Sinop ağzında Erik yerine Örük , demir yerine dömür, zembil yerine zömbül söylenir. Her nedense İstanbul lehcesinde sadece kömür sözcüğünde doğrusu bulunmuş onun dışında kalan benzeri sözcüklerde hep yanlış telaffuz benimsenmiştir.)

Örük ağacının hikmeti, dalları altında demli çaylar eşliğinde üretilen Sinop'u ve memleketi kurtaracak tüm projelerin , fikirlerin, sohbetlerin ve hatta dedikoduların hem şahitliğini hem de noterliğini yapmasından gelmektedir.

Bunca vatan kurtarma fikri ve dedikodu ile beslenmesinden olsa gerek, örük ağacı her sene çok bol ve iri örükler verir. Ancak bu örükler zehir gibi ekşidir ve her babayiğit yiyemez. Aşırıpta gizliden yemeye kalkan olursa da kahveyi işleten Figen gözünün yaşına bakmaz fırçayı atar.

Örük ağacının altındaki ekip şöyle. Soldan sağa ayaktakiler: ben, Tersanenin bilinen karakterlerinden Sarıkadirin Şükrü, Çarkcıbaşı Ali Vehbi Üstün. Masada Oturanlar soldan sağa: Şeyik Hüseyinin Horoz Osman, olta balıkcısı Kılçık Emin, asker arkadaşım Devecilerden Hüseyin Sipahi. Ön plandakiler ise Artiz Refik Abimiz ve Sarıkadirin İsmail.


İkinci fotografta en iyi yaptığı ve en sevdiği işi yaparken Sarıkadirin Şükrü görülüyor. Şükrü senelerce marketcilik ve taşımacılık yaptıktan sonra kendini doğaya vermiş klasik bir Sinoplu. Ava gider, denize balığa gider, arkadaşları ile Örüğün altına oturup herşeye muhalefet eder ve boş vakti kalırsa da 8 odalı küçük otelinin işleri ile ilgilenir.

Şükrü yukarıda gördüğünüz ekibin bir kısmının katıldığı bir akşamüstü muhabbeti için ogün bize mangal yaktı. Daha iyisini hiç bir zaman yemediğim güzellikteki taban köftelerinden hazırladı ve pişirdi. Mangalın arkasında gördüğünüz deposunda kırık dökük masanın üstüne kağıtları serdik. İsmail salata yaptı. Kılçık büyük rakıyı kaptı geldi. Sonra bağlama geldi, türküler geldi, sohbet geldi, keyif geldi.

İç mekanda çektiğim fotolar çok karanlık çıktığından ekleyemedim. Bir başka seferde depodaki bir başka muhabbeti fotograflayıp buraya koyacağım. Borcum olsun.